Giriş
Türkiye'de girişimciliği teşvik etmek amacıyla kurulan Teknoloji Geliştirme Merkezleri (TEKMER), KOSGEB tarafından desteklenen ve girişimcilerin Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarını geliştirmelerine yardımcı olan kuruluşlardır. TEKMER işletmelerine sağlanan çeşitli vergi avantajları, bu işletmelerin mali yüklerini azaltarak daha rekabetçi olmalarını sağlar. Bu makalede, TEKMER işletmelerine sağlanan vergisel avantajlar ve bu avantajların uygulamalı örnekleri ele alınacaktır.
1. Vergi Avantajlarının Kapsamı
TEKMER işletmelerine sağlanan vergisel avantajlar, özellikle 5746 sayılı Ar-Ge ve Tasarım Kanunu kapsamında belirlenmiştir. Bu avantajlar arasında Ar-Ge indirimi, SGK işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopaj desteği, damga vergisi istisnası ve gümrük vergisi istisnası bulunmaktadır.
2. Ar-Ge İndirimi
Ar-Ge indirimi, TEKMER işletmelerinin Ar-Ge faaliyetleri kapsamında yaptıkları harcamaların kurumlar vergisi matrahından ikinci kez indirilmesini sağlar. Bu, işletmelerin vergi yükünü önemli ölçüde azaltır.
Uygulamalı Örnek: José Mourinho Limited Şirketi yazılım geliştirme faaliyetleri yürütmekte ve Ar-Ge harcamaları yapmaktadır.
Şirketin yıllık mali verileri şu şekildedir:
5746 sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge indiriminden yararlanan José Mourinho Limited Şirketi, Ar-Ge harcamalarını matrahtan ikinci kez düşer:
Bu durumda şirket, Ar-Ge indirimi sayesinde 62.500 TL vergi avantajı sağlamış olur.
3. SGK İşveren Hissesi Desteği
Ar-Ge ve destek personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanır. Bu, işletmelerin personel maliyetlerini düşürür.
Uygulamalı Örnek: Ferdi Kadıoğlu, Fenerbahçe Limited Şirketi'nde Ar-Ge faaliyetlerinde çalışan bir biyologdur. Aylık brüt ücreti 90.000 TL'dir. SGK primi işveren payı %20,5’dir:
Bu durumda, işletme SGK işveren hissesi desteği sayesinde aylık 6.975,00 TL tasarruf etmiş olur.
(*) 5746 sayılı Kanun uygulamasında 20,5 işveren prim desteğinden önce %5’lik 5510 sayılı kanun indirimi uygulanır. Kalan oran 15,50 oranın %50’si % 7,75’e denk gelmektedir.
4. Gelir Vergisi Stopaj Desteği
Ar-Ge personelinin ücretlerinin belirli bir oranı gelir vergisinden muaf tutulur. Bu oran, doktora derecesine sahip olanlar için %95, yüksek lisans derecesine sahip olanlar için %90, diğerleri için %80'dir.
Uygulamalı Örnek: Aziz Yıldırım Limited Şirketi'nde çalışan Dušan Tadić'in (yüksek lisans mezunu) aylık brüt ücreti 10.000 TL’dir:
Bu durumda, işletme Dušan Tadić'in maaşından 1.147,50 TL vergi avantajı sağlar.
5. Damga Vergisi İstisnası
Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz. Bu, işletmelerin işlem maliyetlerini azaltır.
Uygulamalı Örnek: Fenerbahçe Limited Şirketi, bir Ar-Ge projesi için 1.000.000 TL değerinde bir sözleşme imzalamıştır. Normalde bu sözleşme üzerinden %0,948 damga vergisi ödenir:
Damga vergisi istisnası sayesinde, işletme bu vergiyi ödemez ve 9.480 TL tasarruf eder.
Aynı istisna ücret bordroları içinde geçerlidir.
6. Gümrük Vergisi İstisnası
Ar-Ge projeleri kapsamında ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve diğer fonlardan muaftır. Bu, ithalat maliyetlerini düşürür.
Uygulamalı Örnek: Sarı Kanarya Limited Şirketi, Ar-Ge çalışmaları için 100.000 TL değerinde ithal malzeme getirmiştir. Normalde %10 gümrük vergisi ödenir:
Gümrük vergisi istisnası sayesinde, işletme bu vergiyi ödemez ve 10.000 TL tasarruf eder.
Sonuç
TEKMER Destek Programı kapsamında sağlanan vergisel avantajlar, işletmelerin mali yüklerini önemli ölçüde azaltarak rekabet güçlerini artırır. Ar-Ge indirimleri, SGK işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopaj desteği, damga vergisi ve gümrük vergisi istisnaları, işletmelerin daha verimli ve maliyet etkin çalışmalarını sağlar. Bu avantajlar, Türkiye'nin girişimcilik ekosistemine büyük katkılar sunar ve yenilikçi projelerin hayata geçmesine olanak tanır.
2/7/2024
Güven AYYILDIZ
SMMM / AR-GE VE TEKNOKENT UZMANI