Giriş
5510 sayılı Kanunun "Prim Oranları ve Devlet Katkısı" başlıklı 81. maddesi, işverenler için belirlenen prim oranlarını ve devlet katkılarını düzenlemekte olup, istihdam teşviklerine ilişkin genel koşulları içermektedir. Bu çalışmada, devlet üniversitelerinin %51’den fazla ortak olduğu teknopark yönetici şirketlerinin SGK teşviklerinden yararlanma durumunu incelemek üzere, ilgili yasal dayanaklar ve düzenlemeler ele alınmaktadır.

Yasal Dayanaklar

1. 5510 Sayılı Kanunun 81. Maddesi

5510 sayılı Kanunun 81/ı bendinde, "Bu bent hükümleri; vakıflar tarafından kurulan yükseköğretim kurumları ile okul-aile birliklerince çalıştırılanlar hariç olmak üzere 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri ile 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurtdışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz" hükmü bulunmaktadır.

2. 5335 Sayılı Kanunun 30. Maddesi

5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrasında, "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar" denilmektedir.

3. 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu

5018 sayılı Kanunun m.3/I-b hükmüne göre, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerini ifade eder. Bu cetvellerde, devlet üniversiteleri "Özel Bütçeli İdareler" başlığı altında tanımlanmıştır.

Devlet üniversiteleri, bilimsel ve idari özerkliğe sahip kamu tüzel kişileridir. Bu üniversiteler, 5018 sayılı Kanunun merkezi yönetim kapsamındaki (II) sayılı cetvelinde "özel bütçeli idareler" sınıfında yer almaktadır.

Durum Analizi ve Sonuç

Devlet üniversitelerinin hissedarı olduğu teknoparklarda yer alan şirketlerin sermayesinin %50’sinden fazlası devlet üniversitelerine (kamuya) ait olması durumunda, bu şirketler 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamında değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, 5510 sayılı Kanunun m.81/ı hükmünde açıkça belirtildiği üzere, %5 SGK teşviki uygulanmayacak işyerleri arasında, 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri sayılmaktadır.

Bu bağlamda, Devlet Üniversitelerinin sermayesinin en az %50 ve üzerinde olduğu ortaklık yapılarındaki teknopark yönetici şirketleri, ilgili SGK teşviklerinden yararlanamaz.

Sonuç

Devlet Üniversitelerinin %51’den fazla ortak olduğu teknopark yönetici şirketlerinin SGK teşviklerinden yararlanamayacağı, mevzuattaki açık hükümlere dayanmaktadır. 5510 sayılı Kanunun 81/ı bendi ve 5335 sayılı Kanunun 30. maddesi bu durumu net bir şekilde ortaya koymaktadır.

21/11/2024

Güven AYYILDIZ

SMMM / AR-GE VE TEKNOKENT UZMANI