I.GİRİŞ
Bu yazımızda Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet
gösteren mükelleflerin seri üretime konu satışlarını ele
alacağız.
Kısaca Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin
Avantajları;
- Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin, münhasıran bölge içerisindeki yazılım,
Ar-Ge faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri kazançlar 31.12.2023 tarihine kadar
gelir ve kurumlar vergisinden muaftır.
- Teknoloji Geliştirme
Bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin,
münhasıran bölge içerisinde ürettikleri;
- Sistem yönetimi,
- Sistem yönetimi,
- Veri yönetimi,
- İş uygulamaları,
- Sektörel, internet,
mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımları şeklindeki teslim ve
hizmetleri,
- 3065 Sayılı KDV
Kanunu’nun geçici 20/1 inci maddesi hükmü uyarınca katma değer vergisinden istisnatutulmaktadır.
- Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bölge
içerisindeki çalışmaları nedeniyle elde ettiği ücret, prim, ikramiye ve benzeri
ödemeler 31.12.2023 yılına kadar her türlü vergiden istisna tutulmuştur.
- 10.08.2016 tarihli
yeni Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği kapsamında Bölgede yer
alan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve tasarım personelinin bu bölgelerde yürüttüğü
projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, proje kapsamındaki
faaliyetlerin bir kısmının Bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu
durumlarda Bölge dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerinin yüzde yüzü belirli
şartları taşıması kaydıyla gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında
değerlendirilir.
- Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bölge
içerisindeki çalışmaları nedeniyle elde ettiği ücretleri üzerinden hesaplanan
sigorta primi işveren hissesinin % 50’si Maliye Bakanlığı tarafından
karşılanmaktadır.
II.SERİ ÜRETİM
FAALİYETLERİ
Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi
mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar‐Ge faaliyetleri
neticesinde ortaya çıkarmış oldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi
tutarak pazara sunmaları halinde bu ürünün satışından elde edilecek kazançların
ne şekilde istisnaya konu edileceği, mevcut istisnaların nasıl uygulanacağı
konusunda farklı uygulamalar görmekteyiz.
Teknokentlerde
sıklıkla karşılaşılan ve en çok tereddüt edilen husus, seri üretim faaliyetinin
ne olduğu ile seri üretime isabet eden gayrimaddi hak tutarının ne şekilde
ayrıştırılacağıdır.
Bölgede
faaliyet gösteren bir işletmenin yazılım ve Ar-Ge süreçleri sonrasında ortaya
çıkarmış olduğu nihai ürünün satışından elde edilecek kazançların doğru
istisnalar uygulanarak pazarlanması hem işletmenin sürekliliği hem de vergisel
bir takım riskler açısından ciddi önem arz etmektedir.
1 Seri Nolu
Kurumlar Vergisi Tebliğinin “5.12.2.2.
Yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançlarda kurumlar vergisi
istisnasının kapsamı” başlıklı bölümünde;
Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin;
- Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu meydana getirdikleri ürünlerin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde;
- Bu ürünlerin pazarlanmasından elde
edilen kazançların lisans, patent
gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı istisnaya konu
edilecektir.
- Üretim ve pazarlama organizasyonu
nedeniyle doğan kazanç kısmı ise istisna kapsamında değerlendirilmeyecektir.
- Ancak, lisans, patent gibi gayrimaddi
haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama,
yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım gibi faaliyetlerden
elde edilen kazançların da istisna kapsamında değerlendirileceği tabiidir.
denilmiştir.
Seri üretim
kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayri maddi haklara
isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre
ayrıştırma yapılacağı belirtilmektedir.
KDV Genel
Uygulama Tebliğinin 2014 yılında yayımlanmasıyla birlikte, seri üretim
faaliyetlerinde KDV istisnası da aynı şartlara bağlanmıştır. Teknoloji
Geliştirme Bölgelerinde faaliyette bulunan mükelleflerin 31.12.2023 tarihine
kadar bu bölgede ürettikleri sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları,
sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımları
şeklindeki teslim ve hizmetleri KDV’den istisnadır. Söz konusu bölgede üretilen
yazılımın farklı kişilere satılması ya da satışın CD veya elektronik ortamda
yapılması istisna uygulanmasına engel değildir.
3065 Sayılı KDV
Kanunun geçici 20/1 inci maddesi kapsamında üretilen söz konusu yazılımların
fikri mülkiyet hakkının, bu bölgede faaliyette bulunan mükellefte kalmak
suretiyle belirli zaman aralıklarıyla farklı kişilere satılması veya söz konusu
yazılımların sanal ortamda paylaşımının sağlanması halinde de KDV istisnası
uygulanır.
Ayrıca,
yazılımların pazarlanması işinin bayi kanalıyla yapılması halinde, Teknokent
bünyesinde geliştirilen sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları,
sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulamalarına yönelik genel
anlamda yazılım programlarının bayiye tesliminde KDV istisnası uygulanır.
Bayiler tarafından satışında ise (bu satış işlemi istisna kapsamında
değerlendirilmeyeceğinden) genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanır.
Örneğin; Bilkent
Cyberpark Teknoloji Geliştirme Bölgesinde yazılım faaliyetinde bulunan BBSBilişim
Ltd. Şti’nin, ürettiği yazılımların lisans satışından veya kiralanmasından elde
edeceği kazançlar istisnadan yararlanacak, ancak söz konusu yazılımın disk, CD
veya elektronik ortamda pazarlanmasından elde edilen kazançların (lisansa
isabet eden kısmı hariç) istisnadan yararlanması mümkün olmayacaktır.
İstisna
uygulamasında, mükellefin tam veya dar mükellefiyet esasında kurumlar vergisine
tabi olmasının bir önemi yoktur.(!)
Seri üretim
faaliyetinde çalışan personelin ücretlerinde de gelir vergisi istisnası
uygulanmaz. (!)
- Teknoloji
Geliştirme Bölgesi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkarılan yazılım veya
herhangi bir makinenin satışı seri üretim kapsamında mıdır?
Öncelikle satılacak olan
ürünün yazılım mı yoksa prototipi üretilmiş bir makine mi olduğu önemlidir.
Zira yazılım satışları farklı şekillerde yapılabilmektedir. Prototipi üretilen
bir makinenin seri üretime tabi tutularak satılması tereddütsüz seri üretim
kapsamındadır. Yazılımlarda ise yapılan teslimlerin seri üretim olup olmadığı
konusunda tereddütler yaşanmaktadır.
Buna göre; Ar-Ge ve yazılım
faaliyetleri sonucu ortaya çıkarılan nihai bir ürün veya gayri maddi hakkın
aşağıdaki şekillerde teslimi İSTİSNA KAPSAMINDADIR.
Bir diğer tereddüdün
yaşandığı husus ise yukarıda açıklandığı şekliyle istisna kapsamına giren
satışların içinde yer alan gayri maddi hakkın ayrıştırılması konusudur.
Her ne kadar 1 Seri
Nolu Kurumlar Vergisi Tebliğine göre; Seri üretim kapsamında elde edilecek
kazancın lisans ve patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmının
belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılacağı
açıklansa bile bu hususta açıklanmış bir oran veya standart bir uygulama mevcut
değildir. İşletmelerin büyük bir kısmı
bu şekilde bir ayrıştırma yapamadığı gibi ciddi riskler alarak istisnayı %100
olarak uygulamaktadır. Vergi incelemelerinde makul kabul edilebilecek oranın %
80 ile %85 arasında olduğu görülmektedir.İstisna tutarın belirlenmesinde,
satılacak ürünün sektöründen tutunda hazır bir pazara hitap ediyor olmasına
kadar pek çok nokta önem arz etmektedir.
Örneğin; Bilkent Cyberpark Teknoloji Geliştirme
Bölgesinde faaliyet gösteren TFN Bilişim Teknolojileri A.Ş. almış olduğu bir karar
ile bölgede geliştirdiği yazılımın seri üretim kapsamında pazarlanması halinde
yazılımın gayri maddi hakka isabet eden kısmını % 85 olarak tespit etmiştir.
Geriye kalan %15 lik kısmı ise pazarlamaya ilişkindir.
Satışla ilgili basit
hesaplama aşağıdadır;
Yazılımın Satış Hasılatı
500.000,00 TL
Yazılımın Satış Maliyeti (-)
150.000,00 TL
Yazılım Satış Kazancı
350.000,00 TL
İstisnaya Tabi Gayri Maddi Hak Oranı
% 85
İstisnaya Tabi Kazanç
297.500,00 TL
İstisnaya Tabi Olmayan Oran
%15
İstisnaya Tabi Olmayan Vergilendirilecek Kazanç
52.500,00 TL
Yukarıda yapılan
hesaplama çerçevesinde belirlenen oran nispetinde istisnaya isabet eden kazanç
yazılım olması nedeniyle KDV ve Kurumlar Vergisi istisnasından yararlanacak,
geriye kalan kısım ise istisnadan faydalanmadan vergilendirilecektir.
III.SONUÇ Özetle bölgede geliştirdiği ürünü, seri üretim
faaliyeti kapsamında pazarlayan veya bu kapsamda bir faaliyete başlayacak olan
işletmelerimizin ciddi sonuçlar doğurabilecek yukarıda açıkladığımız hususları
göz ardı etmemeleri ve muhasebe süreçlerini buna göre şekillendirmelerinde
büyük yarar olacaktır.
Güven AYYILDIZ
SMMM – ARGE VE TEKNOKENT UZMANI
Kaynak:
1.1 Seri Nolu
Kurumlar Vergisi Tebliği
2. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
3. 10.08.2016 Tarihli Teknoloji Geliştirme Bölgeleri
Uygulama Yönetmeliği
4. Ar-Ge Teşvikleri ile Teknokentlerde Vergi ve Muhasebe
Uygulamaları / Cem Arslan (Devlet Gelir Uzmanı)