TEKNOKENTLER İLE AR-GE VE TASARIM MERKEZLERİNDE KISA SÜRELİ ÇALIŞMA ÖDENEĞİ
Ne yazık ki Coronavirüs (Covid-19)
salgını nedeniyle zor zamanlar yaşamaktayız. Görünen o ki zor ve sıkıntılı
günler bir süre daha devam edecek.
Mevcut durum itibariyle ekonomik
anlamda okyanus ortasında bir fırtınaya tutulduk. Hemen her işletme gemisini
limana hasar almadan yanaştırma telaşında. Doğrusu şu ki, bu fırtına ortasında
kalan gemidekiler sadece işverenler değiller. Çalışanlar da bu gemide ve
geminin limana sağ salim yanaşması için işverene destek olmak zorundalar.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
geçen hafta yayınladığı bir raporda, ülkelerin zamanında önlem almamaları
durumunda milyonlarca kişinin işini kaybedeceğini açıkladı.
İşsizlik, ülkemizde de en önemli
sorunların başını çekmektedir. Tüm dünyayı etkisi altına alan salgın sebebiyle,
ülkemizdeki işsizler arasına 1 milyonun üzerinde yeni işsiz eklenmesi muhtemel
görünmektedir.
Tehlikenin farkında olan Hükümetimiz
bu çerçevede çeşitli destek paketleri açıklamaktadır. Bu desteklerden en çok
talep gören ise, Türkiye İş Kurumu üzerinden sağlanacak olan “Kısa Çalışma
Ödeneği”dir.
Bu zorlu süreçte işverenler tarafından
kullanılabilecek desteklerden kısa çalışma ödeneğini Teknokentler ile Ar-Ge ve Tasarım
Merkezleri açısından değerlendireceğiz.
I. TEKNOKENTLER
Teknokentlerde personel bazlı
sağlanan istisnalar/destekler aşağıdadır:
1. Gelir
Vergisi Stopaj Desteği
2. Damga
Vergisi İstisnası
3. SGK
Primi İşveren Desteği
Yukarıda yazılı desteklerin
personel bazında yararlanılmasının temel kuralı, personelin Teknokentlerde
belirli şartlar dışında fiilen bulunma (çalışma) mecburiyetidir. Doğrudan
projeyle ilgili olmak kaydıyla ve belirli şartlarla personelin Teknokent
dışında geçirmiş olduğu sürelerin de Teknokentte çalışılmış gibi kabul
edileceği açıktır.
Aşağıda belirtilen amaçlarla
dışarıda geçirilen süreler;
1. Laboratuvar
analiz, test ve deney çalışmaları
2. Diğer
Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde yapılan çalışmalar,
3. Saha
araştırması
4. Projelerde
görev alan personel ile sınırlı olmak kaydıyla bilimsel içerikteki etkinlikler
5. En
az bir yıl çalışmış personelin yüksek lisans ve doktorada geçirilen süreleri
Teknokentte çalışılmış olarak
kabul edilmektedir.
Teknokentlerde sağlanan desteklerin
temel kuralı “bölgede” çalışma olmakla birlikte mevcut durum itibariyle Teknokent
personelinin büyük bölümü fiilen Teknokentlerde bulunmadan çalışmasına devam
etmekte veya çalışmasına ara vermektedir. Bu nedenle Teknoloji Geliştirme
Bölgelerinin üst kurumu olan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızca 15 Mart 2020
tarihinde yapılan basın açıklamasıyla, Covid-19 salgın riski nedeniyle alınan
tedbirler kapsamında ilgili mevzuat ve teşviklerden sorumlu Aile, Çalışma ve
Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı tarafından ortak bir karar alınmıştır.
Bu çerçevede;
Teknopark
şirketleri ile Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri, evinden çalışmalarını uygun
gördükleri personel sayılarını aylık olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına
bildirerek, muafiyet ve teşviklerden 2020 Yılı Nisan Ayı sonuna kadar
faydalanmaya devam edebileceklerdir.
16.03.2020
ila 30.04.2020 tarihleri arasındaki yaklaşık 45 günlük bu “geçici” uygulama
ile; TGB’lerde faaliyet gösteren şirketler ile Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde
çalışan personelin evden çalışmalarının önü açılmıştır.
Bahse
konu şirketler, mevcut personel yapısını dikkate alarak uzaktan çalışma
konusunda gerekli tedbirleri almaya yetkilidir.
Teknokent şirketlerinin pek çoğu
Nisan Ayı sonuna kadar olan süreci kısmen veya tamamen evden çalışarak yürütme
kararı almıştır. Ancak, Teknokent işletmelerinin büyük bir kısmı açıklanan “Kısa
Çalışma Ödeneğine” de başvuru yapmak istemektedir.
-
Kısa Çalışma Ödeneği Nedir? Teknokentlerde Nasıl
Uygulanır?
Kısa çalışma ödeneği;
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki
haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında
azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen
veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı
aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan
bir uygulamadır.
Teknokent işletmeleri de İŞKUR’un
belirlediği şartları taşıması kaydıyla bu gelir desteğinden yararlanabilirler.
Burada dikkat edilmesi gereken
husus kısa çalışma ödeneğinin, personelin çalışmadığı kısım için İŞKUR
tarafından personelin işsizlik ödeneğinden mahsup edilmek suretiyle ödeniyor
olmasıdır.
Örnek: Bilkent Cyberparkta faaliyette bulunan Fenerbahçe Yazılım
Teknolojileri A.Ş., kısa çalışma ödeneğine Nisan/2020 döneminden başlamak üzere
başvurmak istemektedir.
·
Firmanın çalışan sayısı 5 kişidir.
·
Firma haftalık çalıştırılmayacak süreyi 30 saat
olarak belirlemiştir. Kalan 15 saatlik sürede çalışma yapılacaktır.
·
Başvuru koşulları uygun görülmüştür.
Çalışana, çalışmadığı haftalık 30
saate karşılık gelen ücreti, son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak
hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ı ve aylık asgari ücretin brüt
tutarının azami % 150’si kriterleri göz önünde bulundurularak İŞKUR tarafından
hesaplanarak çalışanın PTT hesabına yatırılacaktır.
İşveren, çalışma yapılan günlere
ilişkin bildirimlerini Nisan sonuna kadar fiilen bölgeye gelmeden Teknokent
muafiyet ve istisnalarından yararlanarak bildirimde bulunabilecektir.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız
evden çalışma opsiyonunu Nisan 2020 dönemi sonrasında uzatma kararı almazsa,
bildirim ve beyanlarda istisnadan yararlanmanın temel şartlarından olan
personelin fiilen bölgede bulunma şartının atlanmaması önem arz etmektedir. Bu
noktada SGK, 2008-85 sayılı genelgede belirtilen hususlara dikkat edilmesi
gerekmektedir.
Toplam Ar-Ge personelinin % 10’u
ile sınırlı olmak üzere “Destek Personelinin” de evden çalışma süresine dahil
edileceği unutulmamalıdır.
İŞKUR tarafından yapılan “Kısa
Çalışma Ödeneğine” ait sürelerin SGK bildiriminde, eksik gün sebebi olarak “18-Kısa
çalışma ödeneği” seçilmelidir.
II. AR-GE VE TASARIM
MERKEZLERİ
Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığımızca 15 Mart 2020 tarihinde yapılan basın açıklaması, Ar-Ge ve
Tasarım Merkezlerimiz için de geçerlidir. Bu Merkezler için de evden çalışma
opsiyonun kullanılmasının önünde herhangi bir engel yoktur.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız
evden çalışma opsiyonunu Nisan 2020 sonrasında uzatmazsa, bildirim ve
beyanlarda istisnadan yararlanmanın temel şartlarından olan personelin fiilen
bölgede bulunma şartının Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde de atlanmaması
gereklidir.
Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerimizde
Kısa Çalışma Ödeneğinin uygulamasında dikkat edilecek husus ise, yine fiilen
çalışma mecburiyeti ve tam zaman eşdeğer hesaplaması olacaktır.
Ar-Ge ve Tasarım Merkezinde
çalışan personel için Kısa Çalışma Ödeneğine başvurulduğu takdirde, İŞKUR
tarafından yapılan “Kısa Çalışma Ödeneğine” ait sürelerin SGK bildiriminde,
eksik gün sebebi olarak “18-Kısa çalışma ödeneği” seçileceğinden, Ar-Ge
Merkezleri için 15, Tasarım Merkezleri içinse 10 olarak belirlenen asgari tam zaman
eşdeğer personel sayısı koşulunun sağlanamama riskiyle karşılaşılması muhtemeldir.
Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinin
Kısa Çalışma Ödeneğine başvuru sırasında bu hususu dikkate almaları faydalarına
olacaktır.
Teknolojik yönden üstün durumda
olmanın öneminin daha iyi anlaşılmaya başlandığı bu günlerde, Ar-Ge ve Tasarım
Merkezleri ile Teknokentlerde faaliyet gösteren şirketlerimizin, ülkemiz
geleceğine yapabilecekleri katkılar göz önünde bulundurularak, imkanlar
dahilinde desteklenmesi ve bu zorlu süreci hasarsız atlatmalarının sağlanması
büyük önem arz etmektedir.
Bu çerçevede Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal
Hizmetler Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığının; Ar-Ge ve Tasarım
Merkezleri ile Teknokentlerde faaliyet gösteren şirketlerin dört duvar
arasından çıkartılmasına yönelik adımları kalıcı olarak sağlayacak
düzenlemeleri yapmaları ülke menfaatine olacaktır.
Unutulmamalıdır ki Ar-Ge
statik olarak yapılan bir çalışma değildir.
Son olarak bu süreçte bizler için
kendi hayatlarını riske atarak çalışan tüm sağlık çalışanlarımıza Allah’tan
sabır, güç ve sağlıklar dilerim.
Güven AYYILDIZ
SMMM / ARGE VE TEKNOKENT UZMANI