PATENT
VE FAYDALI MODELE DAYALI SATIŞ İSTİSNASI
Kurumlar
Vergisi Kanununun 5/B maddesine göre, Türkiye’de gerçekleştirilen Ar-Ge ve
yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların;
a) Kiralanması neticesinde elde
edilen kazanç ve iratların
b) Devri veya satışı neticesinde
elde edilen kazançların
c) Türkiye’de seri üretime tabi
tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların
ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim
sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen
kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının
% 50’si kurumlar vergisinden
müstesnadır.
Ayrıca, bu kapsamdaki patentli veya
faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayrimaddi hakların kiralanması, devri ve satışı (a ve b bentleri) KDV Kanununun 17/4-z
maddesine göre KDV’den istisna edilmiştir.
İstisna uygulaması için Türk Patent ve Marka Kurumundan (incelemeli
sistemle) patent veya (araştırma raporu sonucunda) faydalı model belgesi
alınması gerekmektedir. Örneğin,
Ar-Ge projesi yürüten bir işletme, bu faaliyetler sonucunda patent veya faydalı
model belgesi alırsa, bu kapsamda elde edeceği kazancın yarısına kurumlar
vergisi istisnası uygulayacak; bu hakkın kiralanması, devri veya satışı da
KDV’den istisna olacaktır.
Patent veya faydalı model belgesini
ortaya çıkaranlar (mucitler) veya satın alan kişi ve kurumlar, istisna
uygulamasından direkt yararlanmaya başlayabilecektir. Böylece, patent veya
faydalı model belgesinin koruma süresince
istisnalardan faydalanacak olan bu gayrimaddi hakların değeri daha da
artacaktır.
Bu sistem, 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu
uygulamasının tamamlayıcısı niteliğindedir. 5746 sayılı Kanunda Ar-Ge harcamaları desteklenirken; bu
sistem ile birlikte Ar-Ge sonucu oluşan ürünün satışı ve satış kazancı desteklenmektedir.
Bu istisnadan yararlanmak için
doğrudan Ar-Ge faaliyetini gerçekleştirmek şart değildir. Patent veya faydalı
model belgesini satın alan ve bunlardan gelir elde eden işletmeler de
istisnadan faydalanır.
İstisna
uygulamasında;
- Patent; TPMK tarafından incelemeli sistemle
verilmiş patenti,
- Faydalı
model belgesi; TPMK
tarafından olumlu araştırma raporu sonucunda verilmiş faydalı model belgesini
ifade eder.
İstisnadan,
patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresi aşılmamak kaydıyla yararlanılması mümkündür.
Sınai
Mülkiyet Kanununun 101. maddesi uyarınca;
- Patentlerde
koruma süresi, TPMK’ya başvuru tarihinden itibaren 20 yıl,
- Faydalı
model belgelerinde ise koruma süresi, TPMK’ya başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır.
Örneğin; ALEX DE SOUZA A.Ş.’nin 08.07.2017 tarihinde TPMK’ya yapmış
olduğu başvuru sonucunda, buluşuna ilişkin patent 09.10.2019 tarihinde tescil
edilmiştir.
- ALEX DE SOUZA A.Ş. söz
konusu patentten doğan tüm haklarını 11.04.2020 tarihinde 6.000.000 TL’ye FENERBAHÇE A.Ş.’ye satmış ve 5.000.000 TL kâr elde etmiştir.
- FENERBAHÇE A.Ş.
bu patentin kullanım haklarını, 02.01.2021 tarihinde iki yıl süre ile AR-GE VE TEKNOKENT Limited
Şirketine inhisari lisans sözleşmesiyle vererek 2021 hesap döneminde 1.500.000
TL, 2022 hesap döneminde ise 800.000 TL kazanç elde etmiştir.
- AR-GE VE TEKNOKENT Limited
Şirketi de söz konusu patente konu buluşu seri üretime tabi tutarak 2021 hesap
döneminde 3.000.000 TL, 2022 hesap döneminde ise 2.000.000 TL kazanç elde
etmiştir.
Buna göre;
- ALEX DE SOUZA A.Ş
’nin
satış kazancının yarısı (5.000.000 x %50) 2.500.000 TL olup bu tutarın tamamı
istisnaya konu edilecektir. Ayrıca
satış tutarı olan 6.000.000 TL KDV’den istisna olacaktır.
- FENERBAHÇE A.Ş yaptığı inhisari lisansla kiralama işlemleri dolayısıyla 2021 hesap dönemi için
(1.500.000 x %50) 750.000 TL; 2022 hesap dönemi için (800.000 x %50) 400.000 TL
tutarında istisnadan faydalanabilecektir. Bu kiralama işlemleri de KDV’den
istisnadır.
- AR-GE VE TEKNOKENT Limited
Şirketi seri üretim faaliyeti dolayısıyla 2021 hesap dönemi için (3.000.000 x
%50) 1.500.000 TL; 2022 hesap dönemi için (2.000.000 x %50) 1.000.000 TL
tutarında istisnadan yararlanabilecektir. Seri üretim faaliyeti sonucu yapılan
satışlarda KDV istisnası yoktur.
Güven AYYILDIZ
SMMM – ARGE VE TEKNOKENT UZMANI
![]()
![]()
![]()