PATENT VE FAYDALI MODELE DAYALI SATIŞ İSTİSNASI

Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesine göre, Türkiye’de gerçekleştirilen Ar-Ge ve yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların;

a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların
 
b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların
 
c) Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların

ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının

  % 50’si kurumlar vergisinden müstesnadır.  

Ayrıca, bu kapsamdaki patentli veya faydalı model belgeli buluşa ilişkin gayrimaddi hakların kiralanması, devri ve satışı (a ve b bentleri) KDV Kanununun 17/4-z maddesine göre KDV’den istisna edilmiştir.

İstisna uygulaması için Türk Patent ve Marka Kurumundan (incelemeli sistemle) patent veya (araştırma raporu sonucunda) faydalı model belgesi alınması gerekmektedir. Örneğin, Ar-Ge projesi yürüten bir işletme, bu faaliyetler sonucunda patent veya faydalı model belgesi alırsa, bu kapsamda elde edeceği kazancın yarısına kurumlar vergisi istisnası uygulayacak; bu hakkın kiralanması, devri veya satışı da KDV’den istisna olacaktır.

Patent veya faydalı model belgesini ortaya çıkaranlar (mucitler) veya satın alan kişi ve kurumlar, istisna uygulamasından direkt yararlanmaya başlayabilecektir. Böylece, patent veya faydalı model belgesinin koruma süresince istisnalardan faydalanacak olan bu gayrimaddi hakların değeri daha da artacaktır.

Bu sistem, 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu uygulamasının tamamlayıcısı niteliğindedir. 5746 sayılı Kanunda Ar-Ge harcamaları desteklenirken; bu sistem ile birlikte Ar-Ge sonucu oluşan ürünün satışı ve satış kazancı desteklenmektedir.

Bu istisnadan yararlanmak için doğrudan Ar-Ge faaliyetini gerçekleştirmek şart değildir. Patent veya faydalı model belgesini satın alan ve bunlardan gelir elde eden işletmeler de istisnadan faydalanır.

İstisna uygulamasında;  

- Patent; TPMK tarafından incelemeli sistemle verilmiş patenti,  

- Faydalı model belgesi; TPMK tarafından olumlu araştırma raporu sonucunda verilmiş faydalı model belgesini   ifade eder.  

İstisnadan, patent veya faydalı model belgesi için sağlanan koruma süresi aşılmamak kaydıyla yararlanılması mümkündür.  

Sınai Mülkiyet Kanununun 101. maddesi uyarınca;  

- Patentlerde koruma süresi, TPMK’ya başvuru tarihinden itibaren 20 yıl,  

- Faydalı model belgelerinde ise koruma süresi, TPMK’ya başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır.  

Örneğin; ALEX DE SOUZA A.Ş.’nin 08.07.2017 tarihinde TPMK’ya yapmış olduğu başvuru sonucunda, buluşuna ilişkin patent 09.10.2019 tarihinde tescil edilmiştir.  

- ALEX DE SOUZA A.Ş. söz konusu patentten doğan tüm haklarını 11.04.2020 tarihinde 6.000.000 TL’ye FENERBAHÇE A.Ş.’ye satmış ve 5.000.000 TL kâr elde etmiştir.  

- FENERBAHÇE A.Ş. bu patentin kullanım haklarını, 02.01.2021 tarihinde iki yıl süre ile AR-GE VE TEKNOKENT Limited Şirketine inhisari lisans sözleşmesiyle vererek 2021 hesap döneminde 1.500.000 TL, 2022 hesap döneminde ise 800.000 TL kazanç elde etmiştir.  

- AR-GE VE TEKNOKENT Limited Şirketi de söz konusu patente konu buluşu seri üretime tabi tutarak 2021 hesap döneminde 3.000.000 TL, 2022 hesap döneminde ise 2.000.000 TL kazanç elde etmiştir.  

Buna göre;  

- ALEX DE SOUZA A.Ş’nin satış kazancının yarısı (5.000.000 x %50) 2.500.000 TL olup bu tutarın tamamı istisnaya konu edilecektir. Ayrıca satış tutarı olan 6.000.000 TL KDV’den istisna olacaktır.  

- FENERBAHÇE A.Ş yaptığı inhisari lisansla kiralama işlemleri dolayısıyla 2021 hesap dönemi için (1.500.000 x %50) 750.000 TL; 2022 hesap dönemi için (800.000 x %50) 400.000 TL tutarında istisnadan faydalanabilecektir. Bu kiralama işlemleri de KDV’den istisnadır.  

- AR-GE VE TEKNOKENT Limited Şirketi seri üretim faaliyeti dolayısıyla 2021 hesap dönemi için (3.000.000 x %50) 1.500.000 TL; 2022 hesap dönemi için (2.000.000 x %50) 1.000.000 TL tutarında istisnadan yararlanabilecektir. Seri üretim faaliyeti sonucu yapılan satışlarda KDV istisnası yoktur.

 
Güven AYYILDIZ
SMMM – ARGE VE TEKNOKENT UZMANI