TBMM’ye sevk edilen yeni
Kanun Teklifine göre, 2021 yılı için kurumlar vergisi oranı %25; 2022 yılı için
ise %23 olarak öngörülmektedir. Bu oranların Meclis çalışmaları sonucunda
birkaç puan düşürülmesi ihtimal dahilinde olmakla birlikte, en az 2 yıl süreyle
yüksek bir kurumlar vergisi oranının uygulanacağı beklenmektedir.
Şirketlerin pandemi döneminde
finans kaynaklarına ekstra olarak ihtiyaç duydukları muhakkaktır. Yüksek oranlı
kurumlar vergisi sonucunda, özellikle kurumlar vergisi istisna ve teşviklerinin
etkin/optimum şekilde uygulanması konusu ön plana çıkmaktadır.
Bu noktadan hareketle şirketlerin,
aşağıdaki kurumlar vergisi istisna ve teşviklerine dikkat etmesi ve kendilerine
uygun olanları (veya yararlanmadıklarını) bu dönemde uygulamaya almaları
menfaatlerine olacaktır.
I.
Teknopark kurumlar vergisi istisnası
Teknoparklarda faaliyet gösteren
mükelleflerin, Ar-Ge, yazılım ve tasarım faaliyetlerinden elde ettikleri
kazançları kurumlar vergisinden müstesnadır. Ürünlerini Ar-Ge faaliyeti
sonucunda geliştiren ve bu ürünlerin satışından kazanç elde eden firmalar,
teknokentlerde faaliyet gösterip kurumlar vergisinden istisna şekilde
işlemlerini yürütebilirler.
Teknokentteki firmalara ayrıca aşağıdaki
teşvikler sağlanır:
- Yazılım satışlarında KDV istisnası
- Teknokentte çalışan personelin gelir
vergisi istisnası
- SGK işveren prim payı desteği
- Makine ve teçhizat alımlarında KDV istisnası
- Gümrük vergisi istisnası
II. Ar-Ge indirimi
Ar-Ge merkezi kuran veya projelerini
TÜBİTAK veya KOSGEB’e onaylatarak hibe alan şirketler, yaptıkları harcamaları 2
kez kurumlar vergisi matrahından düşerler.
Örneğin; SARI KANARYA A.Ş.’nin 5746
sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge indiriminden yararlanması durumunda, Ar-Ge
harcamaları matrahtan bir kez daha düşülecek ve ödenen vergi bu oranda
azalacaktır.
Satış hasılatı
1.000.000
Satış maliyeti
400.000
Ar-Ge harcamaları
250.000
Kurum kazancı
[1.000.000 – (400.000 + 250.000)]
350.000
Ar-Ge indirimi
250.000
Ar-Ge indirimi olmasaydı
ödenecek vergi (350.000 x %25)
87.500
Ar-Ge indirimi
sonrası matrah (350.000 – 250.000)
100.000
Hesaplanan kurumlar vergisi (100.000 x %25)
25.000
Buradan da görüleceği
üzere, Ar-Ge harcamalarının beyanname üzerinde tekrar düşülmesi sonucu şirketin
matrahı azalmış ve net (87.500 – 25.000) 62.500 TL kazanç oluşmuştur. Böylece
Ar-Ge indirimi, Ar-Ge maliyetinin %25’i (250.000 x %25) olan 62.500 TL’nin şirkette
kalmasını sağlamıştır.
5746 sayılı Kanundan
faydalananlara ayrıca aşağıdaki teşvikler sağlanır:
- Personele gelir vergisi istisnası
- SGK işveren prim payı desteği
- Makine ve teçhizat alımlarında KDV istisnası
- Gümrük vergisi istisnası
- Damga vergisi istisnası
Örneğin, TEKMER’de faaliyet gösteren ve
projelerini KOSGEB’e onaylatan firmalar yukarıdaki teşviklerden ve hibelerden doğrudan
yararlanacaktır.
III. İndirimli kurumlar vergisi uygulaması
Yapacakları yatırımlar
için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yatırım teşvik belgesi alan şirketler,
yaptıkları yatırımın belli bir oranı kadar kurumlar vergisi ödemezler. Yatırım
teşvik belgesi yatırım dönemlerinde, diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlar
için de uygulanır. İmalat sanayiinde indirimli kurumlar vergisi oranı %100
olarak belirlenmiş ve yatırıma katkı tutarına 15 puan ekleneceği mevzuata
yazılmıştır.
Örneğin; (X) A.Ş.’nin bulunduğu
Giresun ilinde (5. bölge), imalat sanayinde 2021 yılı için yatırıma katkı oranı
%55 ve indirimli KV oranı %100’dür. Şirket bu bölgede 2021 yılında 1.000.000 TL
yatırım yapmış ve bu yatırımdan 2021 yılında 200.000 TL kazanç elde etmiştir.
Buna göre teşvik,
yatırım konusu faaliyetle ilgili kazanç üzerinden her yıl alınması gereken
kurumlar vergisinin %100’ünden vazgeçilerek verilecektir. Böylece, 2021 yılında
200.000 TL üzerinden 50.000 TL vergi hesaplanacak; bu tutarın da %100’ü olan 50.000
TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
Yatırımın Hazine
tarafından desteklenecek toplam tutarı [1.000.000 x %55]
550.000 TL
Yatırım dolayısıyla
elde edilen kazanç üzerinden hesaplanan vergi [200.000 x %25]
50.000 TL
2021 yılında
tahsilinden vazgeçilen kurumlar vergisi [50.000 x %100]
50.000 TL
Bu faaliyet nedeniyle
ödenecek kurumlar vergisi
0 TL
İleriki yıllar için
kalan destekleme tutarı [550.000 - 50.000]
500.000 TL
Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki diğer teşvikler aşağıdadır:
- Gümrük vergisi muafiyeti
- KDV istisnası ve iadesi
- Yatırım yeri tahsisi
- Sigorta primi işveren hissesi
desteği
- Faiz desteği
- Taşınma desteği
- Gelir vergisi stopajı teşviki
- Sigorta primi işçi payı desteği
- Damga vergisi ve harç istisnası
- Belediye gelirleri istisnası
- Emlak vergisi istisnası
IV. Devir ve bölünme
sonucunda zarar mahsubu
Birden fazla grup firması olan şirketlerin, bu
grup firmalarını birleştirmeleri ve firmaların birisinde bulunan zarar mahsubu
haklarını (özsermayeleri ile sınırlı olarak) diğer firmalarına kullandırmaları
mümkündür.
Burada, özellikle firma işleyişleri göz önüne
alınmalı ve zarar tutarı yüksek firmalarla ilgili planlama yapılmalıdır.
V. Nakdi sermaye
indirimi
2015 yılından sonra ortaklar tarafından nakit
olarak artırılan sermayenin belli bir oranı, kurumlar vergisi beyannamesi
üzerinden düşülebilmektedir. Birçok firma mevzuatın tam bilinememesinden
kaynaklı olarak bu imkanı kullanmamaktadır.
VI. Patent ve faydalı
model istisnası
Aktiflerinde patent veya faydalı model belgesi
bulunan şirketlerin, bu patent veya faydalı modeller kapsamında elde ettikleri
kazançlarının %50’si kurumlar vergisinden istisnadır.
VII. Yurtdışı hizmet ihracında
kurumlar vergisi indirimi
Yurt dışındaki kişi ve kurumlara Türkiye'de
verilen “mimarlık, mühendislik, tasarım,
yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi,
sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri analizi, eğitim ve sağlık” hizmetlerinden
elde edilen kazançların %50'si vergi matrahından indirilir.
Güven AYYILDIZ
SMMM – ARGE VE TEKNOKENT UZMANI