Giriş

Teknokentte faaliyette olan firmalarda Ar-Ge, Yazılım ya da tasarım projelerinde çalışan ve mevzuatta sayılan nitelikleri karşılayan personel, çeşitli kanunlar ve Cumhurbaşkanı Kararları ile belirlenen gelir vergisi stopaj teşviki ve SGK prim desteği kapsamında, bölge dışında çalışma süresine tabi tutulmaktadır. Bu uygulama sayesinde, personel büyük oranda teknokente gelmeden teşvikten faydalanabilmektedir.

1. Bilişim Personeli Olmayan Teknokent Personeli İçin Bölge Dışı Çalışma Uygulaması

4691 sayılı kanunun geçici 2. maddesi 3. fıkrasında;

 “Gelir vergisi stopaj teşviki kapsamında Bölgede çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla ilgili fıkrada belirtilen durumlar haricinde Bölge dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Cumhurbaşkanı, yüzde yirmi olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda ya da meslek gruplarına göre yüzde yüze kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkilidir” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm doğrultusunda 8004 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla 31.12.2024 tarihine kadar, mahiyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen bilişim personeli için yüzde yüz (%100) diğer personel için yüzde yetmiş beş (%75) olarak uygulanmasına karar verilmiştir.

Örneğin; Teknokentte ilgili ayda 180 saat çalışma süresi bulunmaktadır. Ar-Ge personeli Güney Ayyıldız, 180 saat olan çalışma süresinin ¼’ünü (aylık 45 saatini) bölge içinde; ¾’ünü (aylık 135 saatini) bölge dışında çalışarak geçirmiştir. Bu durumda, Güney Ayyıldız’a ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir.

Örneğin; Teknokentte ilgili ayda aylık çalışma süresi 180 saattir. Ar-Ge personeli Umut Ayyıldız, bu sürenin tamamını bölge içinde çalışarak geçirirken; (C), (D) ve (E) isimli diğer 3 Ar-Ge personeli ise çalışma sürelerinin tamamını bölge dışında geçirmiştir. Bu durumda, Umut Ayyıldız'a ödenen ücretin tamamı ile (C), (D) ve (E)'nin bölge dışında çalışmış olmaları nedeniyle aldıkları ücretlerin tamamı teşvik kapsamında olacaktır.

Teknokentteki personelin Ar-Ge, tasarım veya destek personeli olması; bölge içinde veya dışında geçirilen sürenin ya da bölgede çalışan personel sayısının hesaplamasını etkilemeyecektir. Başka bir deyişle, bölge dışı süre hesaplamasında destek personeli, Ar-Ge personeli gibi değerlendirilecek ve destek personelinin kazandığı ekstra çalışma süre hakkı, istenildiği gibi kullanılabilecektir.

Örneğin; 2022/Şubat ayında 20 iş günü ve aylık 180 saat çalışma süresi bulunmaktadır. Teknokentte günlük 9 saat çalışan ve hafta sonları çalışmayan;

- Destek personeli Bay Cengiz Ünder, çalışma süresi olan 180 saatin tamamını bölge içinde geçirmiştir.

- 3 Ar-Ge personeli olan (D), (E) ve (G) ise Şubat ayında bölge dışında çalışmıştır.

Bu durumda; destek personeli Bay Cengiz Ünder, bölgede çalışan biri olarak ödenen ücretin tamamını alacak ve aynı dönemde bölge dışında çalışan (D), (E) ve (G) personellerinin ücretleri de tamamıyla teşvik kapsamında değerlendirilecektir.

Ancak; Ar-Ge, tasarım ve destek personeli tamamının teknokent dışında çalıştığı ve bölgede çalışan personel bulunmadığı durumda, hiçbir personel teşvikten yararlanamayacaktır.

Bu uygulama ile pandemi dönemi uygulamasından farklı olarak, teknokente hiç gelinmeden teşvik almak mümkün olmayacaktır.

Örneğin; ARGE VE TEKNOKENT A.Ş. teknokent şubesinde çalışan 50 Ar-Ge personeli, pandemi döneminde bölgeye hiç gelmemiştir. Pandemideki bölge dışı çalışma teşvikinin %60 olduğu bir ayda, aylık (örneğin 180 saat) çalışma süresinin (180 x %60) 108 saati her bir personel için doğrudan teşvik saati olarak uygulanmış ve şirket teşvikten %60 oranında yararlanmıştır.

2. Bilişim Personeli İçin Bölge Dışı Çalışma Uygulaması

8004 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla sadece bilişim personeline yönelik bölge dışı çalışma süresi, 31.12.2024 tarihine kadar %100 olarak tespit edilmiştir. Bilişim personeli tanımına girenlerin nitelikleri ise, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

a) Fakültelerin 4 yıllık bilgisayar, elektronik ya da yazılımla ilgili bölümlerinden mezun olanlar (bu bölümlere denkliği YÖK tarafından kabul edilen yurt dışı üniversitelerden mezun olanlar dahil)

b) (a) bendinde sayılanlar dışındaki fakülte, meslek yüksek okulu ve meslek lisesi mezunlarından; yazılım, tasarım (çip tasarımı, sistem tasarımı, donanım mimarisi tasarımı vb.), analiz, ağ bağlantıları veya bunlarla ilgili test, bakım gibi alanlarda görevli teknokent personeli

Bu durumda, bilişim personeli 2 ayrı başlık altında tespit edilecektir:

1) Bilgisayar, elektronik ve yazılım bölümü mezunları: 4 yıllık fakültelerin “bilgisayar, elektronik ve yazılım”a ilişkin bölümlerinden mezun olan personel, hiçbir şart aranmaksızın doğrudan %100 teşvik kapsamında olacaktır.

Örneğin, Teknopark İstanbul’da “bilgisayar mühendisliği” veya “elektrik ve elektronik mühendisliği” bölümlerinden mezun olan personel, teknokentte hangi projede çalışırsa çalışsın “bilişim personeli” sayılacak ve %100 bölge dışı çalışma kapsamında olacaktır.

2) Teknokentte belli alanlarda çalışanlar: Yukarıda sayılanlar dışındaki fakülte, meslek yüksek okulu ve meslek lisesi mezunlarından, teknokentteki projelerin;

- Yazılım, tasarım (çip tasarımı, sistem tasarımı, donanım mimarisi tasarımı vb.),

- analiz, ağ bağlantıları

- veya bunlarla ilgili test ve bakım gibi alanlarında

görevli personel de bilişim personeli kapsamında %100 bölge dışı çalışma uygulamasına tabi olacaktır.

Böylece yukarıda sayılan bilişim personeli, teknokentlere hiç gelmeden gelir vergisi stopaj teşvikinden %100 yararlanacaktır.

Örneğin; FERDİ KADIOĞLU A.Ş.’nin teknokent şubesinde 10 bilişim personeli görev almaktadır. Bu personel teknokente hiç gelmeden bölge dışında çalışsa dahi, gelir vergisi stopaj teşvikinden tam faydalanabilecektir.

Bilişim personeli için bölge dışı çalışma süresi %100 uygulanacağından ve personel devam kontrol sistemine bakıldığında bu personel fiilen teknokente gelse dahi %75 uygulamasına tabi olmayacaktır. Dolayısıyla, bilişim personelinin hak kazanacağı ekstra süreler, diğer personel için kullanılamayacaktır.

Örneğin; FENERBAHÇE A.Ş.’nin teknokent şubesinde çalışan bilişim personeli İsmail Yüksek, fiilen 70 saat teknokente gelmiştir. Ayrıca şirketin 2 Ar-Ge personeli ile 1 destek personeli bulunmaktadır. Bu durumda, bilişim personelinin normal şartlarda hak ettiği ekstra süre olan (70 x 3) 210 saat, diğer 3 personel için kullanılamayacaktır.

Öte yandan, bilişim personeli için %100 yerine %75’lik süre kullanılması yönünde bir tercih hakkı olmayacağı öngörülmektedir.

4691 sayılı Kanun ve TGB Yönetmeliği’nde YazılımcıPersonel: Yazılım olarak tanımlanan süreçte çalışıp program geliştiren, üreten, alanında yeterli deneyime veya eğitime sahip nitelikli personel olarak tanımlanmıştır.

Bu durumdan da anlaşılacağı üzere, yazılımcı personel için 'lisans mezunu' olma şartı dahi aranmamaktadır.

Üniversitelerin bilgisayar mühendisliği, yazılım ve benzeri bölümlerinden mezun olmamakla birlikte;

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı kurslardan yazılım eğitimi alanlar, daha önceki iş tecrübelerine dayanarak eski işverenlerinden alınan çalışma belgesine sahip olanlar ve benzer kriterleri sağlayarak yönetici şirketlerden yazılım personeli tanımına girmeye hak kazananlar, 'yazılım' personeli olarak kabul edilmektedir.

Aşağıda belirtilen belgeler, bir kişinin yazılımcı olarak tanımlanabilmesi için sunulması gereken temel belgelerdir. Bu belgelerle ilgili bazı açıklamalar:

1. Sertifika:

Yazılım alanında kazanılan geçerli bir sertifika, bireyin mesleki yetkinliğini somutlaştırabilir. Yazılım geliştirme veya ilgili bir alandaki sertifika, kişinin uzmanlık düzeyini açıkça belirtebilir, bu da onun alanındaki bilgi ve becerilerini tanımlayan değerli ve ispatlayıcı bir belge niteliği taşır.

2. Mesleki Birikimini Gösteren Çalışma Belgesi veya Özgeçmiş:

İlgili iş deneyimleri ve elde edilen başarıları içeren bir özgeçmiş veya çalışma belgesi, bireyin yazılım alanındaki bilgi ve becerilerini ayrıntılı bir şekilde yansıtabilir. Bu belgeler, geçmişteki projeleri, teknolojik yetkinlikleri ve elde edilen başarıları detaylandırmalıdır. Bu sayede, kişinin mesleki geçmişi, yazılım alanındaki uzmanlığı ve yetkinlikleri hakkında kapsamlı bir bilgi sunar.

3. İşe Giriş Bildirgesinde Bulunan SGK Meslek Kodu Güncellenmesi:

SGK meslek kodu, bireyin sosyal güvenlik kurumlarına bildirilen mesleğini belirten bir kimlik niteliği taşır. Yazılımcı olarak tanınmak için, bu kodun doğru bir şekilde yazılım alanını yansıtması son derece önemlidir. Bu kod, kişinin mesleki kimliğini belirlemekte ve sosyal güvenlik sistemlerine uygun şekilde kaydedilmiş bir yazılımcı olarak tanınmasına olanak tanımaktadır. Çalışanın işe giriş bildirgesinde bulunan meslek kodu güncellenebilir ve/veya bu yetkinliğe uygun olarak ilk işe girişte tanımlanabilir.

4. İşveren Tarafından Düzenlenmiş Çalışan Görev Tanım Belgesi:

İşveren tarafından Yönetici Şirkete hitaben yazılmış çalışan görev tanım belgesi; bir yazılımcının görevlerini, sorumluluklarını ve yetkinliklerini detaylı bir şekilde belirleyen resmi bir dokümandır. Bu belge, yazılımcının çalıştığı projeleri, kullandığı teknolojileri ve yerine getirdiği işlevleri içermekte olup, yazılımcının iş performansını ve becerilerini net bir biçimde tanımlamaktadır.

Belge; işverene, yazılımcının niteliklerini anlamada yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda ilgili yönetici şirketin, kişinin yazılımcı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine karar verirken kullanılacak önemli bilgiler sağlamaktadır.

Ayrıca, belgelerin güncel ve geçerli olması büyük bir önem taşımakta olup, düzenli olarak gözden geçirilmeleri ve güncellenmeleri gerekmektedir.

Ayrıca, teknokente fiilen bulunan ve bu durumu personel devam kontrol sistemiyle kayıt altına alınan    ve bilişim personeli niteliğinde olması dolayısıyla %100 teşvik uygulamasına dahil olan personelin bölge içerisindeki çalışma süreleri, teknokente gelmeyen diğer Ar-Ge ve destek personelinin teşvik sürelerine dahil edemeyeceğinden, hem Ar-Ge hem de yazılımcı çalıştıran işletmeler açısından bu hususa özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.

Güven AYYILDIZ

SMMM / Ar-Ge ve Teknokent Uzmanı

31 Ocak 2024 Çarşamba