5746 SAYILI KANUN YÖNETMELİĞİNDE YAPILAN
DEĞİŞİKLİKLERE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
14.02.2017 tarih ve 29979 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan “Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin
Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik”le, 5746 sayılı Kanun uygulamasında çeşitli değişikliklere
gidilmiş ve Ar-Ge teşvikleri genişletilmiştir.
Yapılan değişikliklerin bir kısmı
açıklayıcı, bir kısmı ise teşvikleri genişletici niteliktedir. Bu düzenlemeler
aşağıda kısaca açıklanmıştır.
1)
Yol ve Konaklama Giderlerinin Ar-Ge İndirimine
Konu Edilmesi
Yönetmeliğin Ar-Ge indirimi bölümünde yer alan, “Ancak, Ar-Ge veya tasarım merkezleri alanı
dışında geçirilen süreye ilişkin olarak; gerçek yol giderleri dâhil olmak üzere
yol, konaklama, gündelik gibi adlar altında gider karşılığı olarak yapılan
ödemeler ile sağlanan menfaatler Ar-Ge ve tasarım indirimine konu edilemez.”
açıklaması yürürlükten kaldırılmıştır.
Böylece, Ar-Ge ve tasarım merkezi dışında geçirilen
sürelerle ilgili yol, konaklama ve gündelik gibi giderler de, Ar-Ge indirimine
konu edilebilecektir.
2) Büro ve
Kırtasiye Gibi Sarf Malzemelerine İlişkin Giderlerin Ar-Ge İndirimine Konu
Edilmesi
Yönetmeliğin Ar-Ge indirimi bölümünde yer alan, “Ancak, büro ve kırtasiye gibi sarf
malzemelerine ilişkin giderler bu kapsamda değerlendirilmez.” açıklaması 01.03.2016
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.
Buna göre, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinin, büro ve
kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderleri Ar-Ge indirimi kapsamına
alınmıştır. Ar-Ge ve tasarım merkezi dışında kalan ve Ar-Ge indiriminden
yararlanan işletmeler ise bu giderleri dolayısıyla Ar-Ge indiriminden
yararlanamaz.
3) Posta,
Kargo, Kurye ve Benzeri Giderler
Ar-Ge Yönetmeliğine göre, Ar-Ge veya tasarım
merkezlerinin haberleşme giderleri Ar-Ge indirimi kapsamındaydı.
Yönetmelik değişikliğiyle bu husus detaylı olarak
açıklanmış ve Ar-Ge veya tasarım merkezlerinin posta, kargo, kurye ve benzeri haberleşme
giderlerinin indirim kapsamında olduğu açıkça yazılmıştır.
4) Dışarıdan
Alınan Hukuki veya Bilimsel Danışmanlık Hizmetleri
Ar-Ge Yönetmeliğine göre, normal bakım ve onarım
giderleri hariç olmak üzere, Ar-Ge ve yenilik veya tasarım faaliyetleriyle
ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan
alınan; mesleki veya teknik destek, test, laboratuvar ve analiz hizmetleri ile
bu mahiyetteki diğer hizmet alımları Ar-Ge indirimi kapsamındaydı.
Yeni Yönetmelikte, diğer hizmet alımları içinde
değerlendirilebilecek, hukuki veya
bilimsel danışmanlık hizmetleri de Yönetmeliğe açıkça yazılmış ve 5746
sayılı Kanundan yararlanan tüm işletmeler açısından Ar-Ge indirimi olarak
değerlendirilmiştir.
5) Yol ve
Konaklamaya İlişkin Ödenen Tutarların Gelir Vergisi Stopaj Teşviki Kapsamına
Alınması
Yönetmeliğin gelir vergisi stopaj teşviki bölümünde
yer alan, “ç) Bu madde kapsamında Ar-Ge
veya tasarım merkezleri alanı dışında gerçekleştirilen faaliyetler ile
lisansüstü eğitim kapsamında dışarıda geçirilen sürelere ilişkin ücretlerden;
gerçek yol giderleri dâhil olmak üzere yol, konaklama, gündelik gibi adlar
altında gider karşılığı olarak yapılan ödemeler ile sağlanan menfaatler destek
ve teşvik kapsamında değerlendirilmez.” açıklaması 14.02.2017 tarihinden
itibaren geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.
Böylece personelin Ar-Ge ve tasarım merkezi dışında
geçirdiği sürelerle ilgili, yol, konaklama ve gündeliğe ilişkin ödenen tutarlar
da gelir vergisi stopaj teşviki kapsamına alınmıştır.
6) 5746
Sayılı Kanunun 3/A Maddesine İlişkin Uygulama Yöntemi
Kurumlar Vergisi Kanununda yer alan Ar-Ge indirimi uygulaması, 09.08.2016 tarihi itibarıyla yürürlükten kaldırılmış ve
5746 sayılı Kanuna eklenen 3/A maddesiyle
yeniden ihdas edilmiştir.
Böylece, 09.08.2016 tarihinden sonra Gelir İdaresi Başkanlığına
başvuru yapılması uygulaması kaldırılmış ve Ar-Ge indirimi uygulamasında
muhatap Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olmuştur.
3/A maddesi ve buna ilişkin Yönetmeliğin, Ar-Ge ve
tasarım merkezlerindeki uygulamalara herhangi bir etkisi yoktur. Bu madde, Ar-Ge indiriminden yararlanılmasının yeni
bir yöntemini göstermektedir.
Konuya ilişkin Yönetmelik 14.02.2017 tarihinden
geçerli olmak üzere yayımlanmış ve sürece ilişkin aşağıdaki şekilde belirleme
yapılmıştır.
- Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin,
işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi
arayışına yönelik Ar-Ge harcamaları tutarının %100'ü, bu kapsamdaki projelerin Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge ve yenilik projesi olarak
değerlendirilmesi şartıyla Ar-Ge indirimine konu edilir.
- Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 09.08.2016
tarihinden itibaren 5746 sayılı Kanunun 3/A maddesi kapsamında yapılan
başvurularına konu Ar-Ge projeleriyle ilgili indirim uygulamasında, bu bölümde
yer alan hususlar dikkate alınır. 09.08.2016 tarihinden önce yapılan
başvurulara konu projelerle ilgili olarak, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu
uygulamasındaki (eski) hükümlere göre Ar-Ge indiriminden faydalanılır.
- 3/A maddesi kapsamında Ar-Ge indiriminden
faydalanılmaya başlanacağı döneme ait geçici vergi beyannamesinin verileceği
tarihe kadar, Ar-Ge faaliyetiyle ilgili olarak Bakanlıkça belirlenecek formata
uygun şekilde projeye ilişkin hazırlanacak başvuru formu, Bakanlığa elektronik
veya yazılı olarak gönderilir. Ancak bu süre içinde başvurusu yapılmayan
projeler ile ilgili olarak çalışmalara başlanıp harcama yapılmakla birlikte
projenin herhangi bir aşamasında başvuruda bulunulması ve projenin uygun
bulunması halinde, başvuru tarihinin içinde bulunduğu geçici vergilendirme
döneminin başlangıcından itibaren yapılan Ar-Ge harcamaları Ar-Ge indiriminden
yararlanabilir. Ar-Ge projesi bittikten sonra yapılan başvurular
değerlendirmeye alınmaz.
- Başvurusu yapılan proje, Bakanlık tarafından genel
değerlendirmesi yapıldıktan sonra, bilimsel olarak incelenerek münhasıran yeni
bilgi ve teknoloji arayışına yönelik olup olmadığının tespit edilmesi için
TÜBİTAK’a gönderilir. Proje, TÜBİTAK tarafından aşağıdaki hususlar çerçevesinde
incelenir ve değerlendirilir:
a) TÜBİTAK tarafından ihtiyaç duyulması halinde ilave
bilgi ve belgeler de istenilmek suretiyle söz konusu başvuruyu incelemek üzere
konusunda uzman en az iki akademisyen hakem olarak görevlendirilir.
b) Hakemler tarafından, başvuruya ilişkin incelemeler
doğrultusunda değerlendirme raporları hazırlanır.
c) TÜBİTAK tarafından, değerlendirme raporları dikkate
alınarak, projenin yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik olup olmadığına
ilişkin sonuç yazısı hazırlanır.
- Projeye ilişkin sonuç yazısı, ekinde değerlendirme
raporları olacak şekilde, projeye ilişkin başvurunun Bakanlık tarafından
TÜBİTAK’a gönderildiği tarihten itibaren en geç 60 gün içinde Bakanlığa
iletilir.
- İnceleme ve değerlendirmeye ilişkin giderler TÜBİTAK
tarafından karşılanır.
- Sonuç yazısının bir örneği başvuru sahibine Bakanlık
tarafından gönderilir. Başvuru sahibi, olumlu sonuç yazısının bir örneğini
gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine verir.
- Projeye ilişkin bütçe, süre, personel ve benzeri
değişiklik talepleri ile ilgili tüm işlemler Bakanlık onayına tabidir. Bakanlık
tarafından gerekli görülmesi halinde bu konularda TÜBİTAK’ın görüşü alınabilir.
- 3/A maddesi çerçevesinde Ar-Ge indiriminin
uygulanmasında, bu bölümde yer alan hususlar dikkate alınmak suretiyle, 5746
sayılı Kanun ile Yönetmeliğin Ar-Ge indirimine ilişkin 8 ve 9. Maddelerinde,
kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi
anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan ya da kamu kurum ve
kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan
vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik
projeleri ile ilgili yer alan hüküm ve açıklamalar dikkate alınır.
- 3/A maddesi kapsamında alınan hibeler, vergiye tabi
kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde de Ar-Ge
harcaması olarak dikkate alınmaz.
Böylece, 3/A maddesi çerçevesinde projesi onaylanan
işletmeler de, yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde Ar-Ge indiriminden
yararlanacaklardır. Tasarım projeleri 3/A maddesi kapsamında değerlendirilmez.
Güven AYYILDIZ
SMMM – ARGE VE TEKNOKENT UZMANI